Zastanawialiście się kiedyś? Ja nie. Do tej pory historia Sri Lanki jakoś niespecjalnie przyciągała moją uwagę. Fakt czy na wyspie panowali w przeszłości królowie interesował mnie tak samo jak zmieniające się na przestrzeni lat granice Ugandy. Żeby była jasność, nie mam pojęcia jak i czy w ogóle granice Ugandy się zmieniały. Moja ignorancja (oczywiście nie rozmyślna) w stosunku do historii Sri Lanki była tak wielka, że za pewnik wzięłam to, iż ta słynna z uprawy herbaty wyspa, miała ją w posiadaniu od zawsze. Jak już można się domyślić, byłam w błędzie. Moja wiedza (czy raczej niewiedza) została szybko zweryfikowana podczas pobytu na Sri Lance a miejsca, które odwiedziliśmy sprawiły, że chciałam dowiedzieć się więcej. Położone w centrum wyspy Kandy, w szczególności wzbudziło moją ciekawość. Zastanawiało mnie  na czym polega fenomen miasta, które bądź co bądź, na pierwszy rzut oka nie powala na kolana, a jednak przyciąga setki tysięcy turystów rocznie.

I never really thought about it. The history of Sri Lanka had never attracted my attention. In fact, I was as interested in the history of Sri Lankan kings as I was in the changes of Uganda’s  borders over the years. For the sake of clarity, I have no idea how and if Uganda’s borders have changed at all. My ignorance (of course not deliberate) in relation to the history of Sri Lanka was so great that I took for granted that the tea, which Sri Lanka is famous for, had been always cultivated on the island. As you can guess, I was wrong. My knowledge (or rather ignorance) was quickly verified during my stay in Sri Lanka and the places I visited made me want to learn more. Kandy, a town located in the centre of the island particularly drew my attention. I wanted to understand the phenomenon of the city which, doesn’t perhaps seem too overwhelming at first glance, but it does attract hundreds of thousands of tourists every year.

Dużo się mówi w Internecie (w szczególności na blogach podróżniczych) o Kandy. O tym, że koniecznie trzeba je odwiedzić (bo jest takie niesamowite) lub zupełnie sobie darować (bo nic tam nie ma). Mówi się o malowniczej podróży koleją z Kandy do Ella, o której słyszał chyba każdy, kto na Sri Lance był lub być będzie. Wspomina się, znajdujące się w sercu miasta, jezioro. Przede wszystkim mówi się jednak o świątyni Zęba, która jest uważana za najświętsze miejsce na Sri Lance.

There’s a lot that’s been written about Kandy. It is said that one should definitely visit it (because it is so amazing) or avoid it completely (because there is absolutely nothing there). You can read about the picturesque journey by train from Kandy to Ella, which anyone thinking of visiting Sri Lanka will have heard of. There is also some information about the lake located in the heart of the city. Above all, however, there is plenty of information about the Temple of the Tooth, which is considered the holiest place in Sri Lanka.

Rzeczywiście, w świątyni Zęba, którą odwiedziliśmy po zmroku, nie dało się oprzeć wrażeniu, że znaleźliśmy się w miejscu świętym. Akurat odprawiano tam wieczorną ceremonię (puja). W lekkim półmroku panowie przywdziani w biało czerwone stroje uderzali w przywiązane do tułowia bębny, których przeszywające ciało głębokie dźwięki budowały podniosły nastrój. Pogrążeni w modlitwie wierni oraz unosząca się w powietrzu woń kadzideł stworzyły niesamowitą, mistyczną atmosferę.

Indeed, it was impossible to resist the impression that we were in a holy place when we visited there after dark and witnessed an evening ceremony (puja). In the dim twilight, gentlemen dressed in white and red outfits struck drums tied to their torsos. The crowds of worshippers and the fragrance of incense in the air created an amazing atmosphere.

Sri Dalada Maligawa czyli świątynia Zęba jest miejscem, w którym przechowywana jest, jak sama nazwa wskazuje, relikwia zęba Buddy. Ten niepozorny obiekt kultu był wyjątkowo pożądany w przeszłości przez monarchów, wierzono bowiem iż ten kto był w posiadaniu relikwii, miał prawo do rządzenia. Nie dziwić więc powinno, że ząb Buddy wielokrotnie zmieniał miejsce swojego położenia zanim ostatecznie spoczął w Kandy. Stało się to za panowania króla Rajasinha II. I na tym zazwyczaj kończą się historie o Kandy. Oczywiście wspomina się o czasach kolonialnych, których pozostałości są szczególnie widoczne w architekturze miasta. Mało kto jednak mówi o tym co się stało z monarchią. Z ciekawości zaczęłam więc czytać. Zanim ząb Buddy został złożony w Kandy, Portugalscy zdobywcy przybyli na wyspę i opanowali przybrzeżne rejony. Kandy stało się wtedy, w 1592 roku stolicą ostatniego niezależnego na Sri Lance królestwa. Od tamtego czasu, aż do końca XVIII wieku Kandy skutecznie odpierało ataki kolonizatorów z Portugalii, a następnie z Holandii. Epoka królestwa niestety nie miała trwać wiecznie. Jej losy zostały przesądzone w XIX wieku wraz z przybyciem na wyspę Brytyjczyków. Przejęli oni władzę od Holendrów nad przybrzeżnymi terenami Sri Lanki, a w 1815 r. zajęli również miasto Kandy. Na mocy traktatu z Kandy (Kandyan Convention) George III został uznany za króla, a Kandy stało się brytyjskim protektoratem. Ostatni władca królestwa, Śri Vikrama Rajasinha został schwytany jako brytyjski więzień i przewieziony do Fortu Vellore w południowych Indiach wraz ze wszystkimi pretendentami do tronu. Taki oto koniec dwa tysiące pięćset letniej monarchii i odpowiedź na pytanie dlaczego na Sri Lance nie ma króla. A co ma z tym wspólnego herbata? To właśnie Brytyjczycy przywieźli na wyspę (zwaną ówcześnie Ceylon) w 1824 pierwszy krzew herbaciany z Chin. Został on posadzony w królewskich ogrodach botanicznych w Paradeniya. 20 lat później James Taylor rozpoczął komercyjną uprawę herbaty na Sri Lance.

Sri Dalada Maligawa (or Temple of the Tooth) is the place where, as the name suggests, the relic of the Buddha’s tooth is kept. This inconspicuous object of worship was much desired by past monarchs, for it was believed that the one who possessed the relics had the right to rule. It should not be surprising, therefore, that the Buddha’s tooth had been repeatedly moved around before it was finally placed in Kandy during the reign of King Rajasin II.

Of course, Kandy’s colonial past is also particularly visible in the architecture of the city. But still, very few people talk about what happened to the monarchy. Out of curiosity, I started to read a little about it. Before the Buddha’s tooth was deposited in Kandy, the Portuguese conquerors came to the island and occupied the coastal areas. In 1592, Kandy became the capital of the last independent kingdom in Sri Lanka. From that time until the end of the 18th century, Kandy successfully repelled the attacks of colonisers from Portugal and then from the Netherlands. The kingdom was not to last forever, however, its fate decided in the nineteenth century with the arrival of the British conquerors. They seized power from the Dutch over the coastal areas of Sri Lanka, and in 1815 they also occupied the city of Kandy. Under the Treaty of Kandy (Kandyan Convention) George III was recognized as the king, and Kandy became a British protectorate. The last ruler of the kingdom, Sri Vikram Rajasinha, was captured as a British prisoner and transported to Fort Vellore in South India along with all claimants to the throne. This was the end of two thousand five hundred years of monarchy and the answer to the question why there is no king in Sri Lanka. And what does tea have to do with it? It was the British who brought the first tea plant from China to the island (known then as Ceylon) in 1824. It was planted in the royal botanical gardens in Paradeniya. 20 years later, James Taylor started commercial tea cultivation in Sri Lanka.